KİM 20

KAFKAS DERNEKLERİNİN KONSOLOSLUK ZİYARETİ

Aralık başlarında Rusya Konsolosluğunun daveti üzerine Balıkesir, Bursa, Yalova Dağıstan Dernekleri ve Yalova Kafkas Derneği, İzmir Orhanlı Çerkes Derneği temsilcileri İstanbul’a gittiler. Osman Göçmez, Ramazan Kor, Yaşar Sabri Dönder, Şahabettin Özden, Ömer Akbaş, Mehmet Aydemir’in katıldığı yemekte konsolos Andrey Brovol, Türkiye’deki Kafkasyalıları gurbetteki vatandaşları olarak gördüklerini belirterek katılımcılara davete icabet ettikleri için teşekkür etti. Yalova güney köy muhtarı Hacı Murat Erhan, Gazi Aydemir, Müberra İpek ve diğer bazı dernek mensuplarının eşleri katılımcılar arasındaydı

MANYAS DAĞISTAN LEZGİ SPOR GÜNCESİ

“Manyas Dağıstan Spor yeni adıyla Manyas Dağıstan Lezgi Spor resmî bir kulüp değil. Amatör bir futbol takımı. Kişisel bir çaba ile kuruldu. Katıldığımız turnuva sayısı iki haneli rakamları geçti. Şampiyonluklarımız ve birçok kupamız var. Halı saha dışında büyük saha turnuvalarında da oynadık. Şu an Bursa Halı Saha Şampiyonlar Liginde oynamaya devam ediyoruz. Oynadığımız ligde otuzdan çok takım var.” Sözünü ettiği takımın rengi henüz belirlenmemiş. Kırmız beyaz olma ihtimali yüksek. Fatih Şimşek, Emre Stef Telli, Evren Çatalçam, Osman Bıyıklı, Osman Soyugüzel, Mehmet Karamahmut, Ahmet Karamahmut, Ali Bacan, Mustafa Kuş, Kemalettin Timur, Sunay Hacıahmetoğlu dönüşümlü olarak maçlara çıkıyorlar. Bursa Şampiyonlar Ligi 4. Sezon Nilüfer Karadeniz Halı Sahası maçlarına 30 takım katılıyor. Bursa Şampiyonlar Liginde iki denk takımın mücadelesinde kazanan Manyas Dağıstan Lezgi Spor oldu. Eski futbolcularla şehirler arası nostaljik maçlar da yapıyorlar. Bursa Karadeniz Halı Sahası Şampiyonlar Ligi maçlarına Manyas Dağıstan Lezgi Spor da katılıyor.

ARAP-İSLAM ORDULARININ KAFKAS SEFERİ

Kafkasya doğunun İsviçre’ sidir. Dünya cennetidir. Alman dergileri bu bölgeyi, dağılmadan önceki Sovyetler’ in cenneti olarak tanımlamayı tercih etmişlerdir. M.Ö. 7 ve 8. yüzyıllarda Eski Yunan-Kafkas teması sırasında herkes kendi kutsalı ile yetinir, ülke olarak komşu komşunun inancına karışmazdı. Bizans Ortodoks Hristiyanlarının bölgeye göz dikmesi sonrasında işler karıştı. İstanbul’dan Kafkasya’ ya papazlar gelmeye başladı. Yeni Yunanlılar propaganda telkin, ikna ve irşad ile Hristiyanlığı dünyaya, bu arada Kafkasya’ya yaymak peşindeydiler. Bizans’tan gönderilen ruhaniler yalnızca Rum Ortodoks’ u değildiler. İçlerinde Latin kiliselerinin gönderdikleri misyonerler de vardı. 1333 yılı sonrası Katolik mezhebine girmeleri için Çerkesler arasında propaganda yapıldı ise de fazla başarılı olunmadı ve Ubıhlar arasında bu mezhebe taraftar az sayıda çıktı. Karadeniz yoluyla Çerkesya’ya giren ve yayılan Hristiyanlık için kilise ve manastır benzeri dinî mekânlar inşa edilmiş olduğu gibi aynı yoldan bu din Gürcistan ve Ermenistan’a da girmiş; Osetya ve Çeçenistan’da kiliseler kurulmuş; Rumcadan yerel dinlere dinî kitaplar tercüme edilmeye başlanmıştır. Lezgilerin bulundukları bölgelerde kilise izleri görülmemiştir. Bizans’tan çıkarılan Yahudilik, Hristiyanlığın ardından bölgeye gelmiş, Hazar (Khazar) hükümdarının ailesi bu dinin Karayim mezhebine dâhil olmuştur.

7. Yüzyılda, sahada İslam orduları belirdi. 743’te Sasaniler karşısında pek başarılı olmayan Halife Ömer, başkumandanını Kafkasya fethine göndermiş, operasyonlara Ermenistan’dan başlanmıştı. Daha sonra sırada Gürcistan vardı. Gürcülerin bir bölümü Daryal Geçidi yoluyla dağlara çekilmeyi seçtiler. Asetinlere karşı gönderilen İslam birlikleri çetin bir direnişle karşılaştılar.Don ve Volga nehirleri çevresinde Çeçen, Çerkes, Kumuk, Lezgi, Oset beylik, hanlık ve krallıkları Hazar (Khozar) konfederasyonu çatısı adı altında toplanmış; tek siyasi birlik oluşturulmuştu. Cumhuriyet sistemi içinde farklı siyasi yapılar yer alabiliyor; insanlara din ve vicdan hürriyeti tanınıyordu. Tabiata tapanlar, Ateşperestler, Hristiyanlar ve Museviler yan yana idi. Derbent’in fethinin Hz. Muhammed tarafından bir görev olarak Müslümanlara verildiği belirtilip asker teşvik edilse de Arap ordusu ilerleyemiyordu. Dağları aşamayan İslam Ordusu, sahil yönünden yürümeyi denedi. Başarılı olamayınca da Leks (Lezg) krallığı ve Osetler (Alanlar) ile Araplar arasında anlaşma yapıldı. Başkumandan ölünce yerine geçen İslam yeni komutanı anlaşmayı çiğneyerek Kuzey Kafkas ya’ya tekrar saldırdı. Harekât alanı Hazar denizi kıyıları olmuş, Derbent alınmıştı. Hazarlar karşı saldırı düzenleyerek şehri geri aldılar. Emevi Halifesi 2. Yezit, Hazarlara karşı koymak ve kuzeye yürümek için kumandan değişikliğine gitti. 735′ te Derbent ikinci defa alındı. Hazarların Volga üzerindeki başşehri Blancar yağmalandı. Fakat savunma hız kesmiyor; İslam ordusu ilerleyemiyordu. Başkumandan hayatını kaybetti. 40 bin askerden geriye çok az kişi kaldı. Bölge terk edildi. Başkumandanın yerine atanan kardeşi de başarılı olamadı ve Kuzey Kafkasya yedi yıl saldırılardan uzak yaşadı. Fakat Derbent hâlâ Arapların elindeydi. Halife Harun Reşid ‘in Derbent ziyareti sonrası muharebeler yeniden kızıştı. Devam edecek …